Psikodinamik psikoterapilerin teorik temeli Sigmund Freud’un geliştirdiği psikanaliz ekolüne dayanır. Psikodinamik psikoterapilerde kişilerin bugün yaşadığı zorlukların geçmiş deneyimlerle bağlantıları araştırılır. Psikodinamik psikoterapide amaç, semptomların ortadan kaldırılmasından çok, kişinin içsel deneyimini anlamlandırmasına ve daha bütünlüklü ve denge içinde bir yaşantıya erişmesine yardımcı olmaktır. Danışanın özgün (otantik) ve eşsiz bir kendilik deneyimi elde etmesi de nihai hedefler arasındadır.
Psikodinamik psikoterapide temel alınan bazı önemli kavramlar şu şekilde özetlenebilir:
- Zihinsel yaşamın büyük bir kısmı bilinçdışıdır, yani bilinçli olarak zihinsel süreçlerimizin her zaman farkında değilizdir.
- Çocukluk deneyimleri, genetik faktörlerle birlikte kişinin yetişkinliğini şekillendirir.
- Danışanın terapistine (ve terapistin danışana) karşı yaşadığı terapötik aktarım (yani, terapi dışındaki ilişkilerde yaşanan deneyimlerin terapi ilişkisinde de yansımalarının görülmesi; diğer ilişkilerdeki dinamiklerin bilinçdışı olarak terapi ilişkisine aktarılması), danışanın deneyimini anlamaktaki temel kaynaklardandır.
- Semptomlar ve davranışların birden çok işlevleri olabilir ve çoğunlukla bilinçdışı süreçler olarak ortaya çıkarlar. Psikodinamik psikoterapi çalışmalarında temel olarak serbest çağrışım yöntemi kullanılır. Ne kadar utanç verici, mantıksız veya ilgisiz olursa olsun, hastanın aklına gelen düşünceleri sansür veya seçme olmaksızın söze dökmeye teşvik edildiği temel bir süreç olarak özetlenebilir. Serbest çağrışımda amaç, engellenen düşünce ve duygular, travmatik deneyimler veya tehdit edici dürtüler gibi bilinçdışı materyallerin yorumlanabilecekleri yüzeye çıkmasına izin vermektir. Serbest çağrışımın aynı zamanda kişinin, bu materyalin kendisi üzerinde aşırı kontrol sahibi olmasına neden olan bazı duyguları boşaltmasına yardımcı olduğu düşünülmektedir.
Psikodinamik psikoterapiler, süreç odaklı terapiler arasında sayılabilir. Yani, belirli bir çalışma süresi baştan belirlenmez; danışan ve terapist ikilisi sürecin başında danışanın ihtiyaçları üzerinde işbirliği içinde çalışacakları ucu açık ve uzun süreli bir çalışma için anlaşırlar. Çoğunlukla, çalışmanın süresi ve seans sıklığı terapist ve danışan ikilisi tarafından birlikte kararlaştırılır. Terapi çalışmasının süresi, kişilerin ihtiyaçlarına ve beklentilerine göre 6 ay ila birkaç yıl arasında değişkenlik gösterebilir. Görüşme sıklığı, haftada en az bir kez görüşülecek şekilde bazen haftada iki veya üç seansa çıkabilmektedir.
Gabbard, G. O., MD. (2017). Long-Term Psychodynamic Psychotherapy: A Basic Text, Third Edition. American Psychiatric Pub.
Martin, D. G., & Moore, A. D. (1998). Basics of clinical practice: A Guidebook for Trainees in the Helping Professions. Prospect Heights, Ill. : Waveland Press.
McWilliams, N. (2004). Psychoanalytic Psychotherapy: A Practitioner’s Guide. Guilford Press.